NAUKI O RODZINIE / KSW

W załaczeniu  materiały na zajęcia z  ewaluacji projektu. Prosze pamiętac o  przeczytaniu rozdziału  nt. ewaluacji z Podręcznika projektodawcy .


Mariola Bochenska -Seweryn
Ewaluacja jest rozumiana jako:
•    Ocena wartości projektu z zastosowaniem określonych kryteriów w celu jego usprawnienia, rozwoju lub lepszego rozumienia
•    Zbieranie, analiza oraz interpretacja danych na temat znaczenia i wartości projektu przy zwróceniu uwagi na zagadnienia istotne dla zainteresowanych
•    Ocena efektywności, skuteczności, oddziaływania, trwałości i zgodności projektu w kontekście założonych celów, porównywanie rezultatów projektu ze wstępnymi zamierzeniami

Ewaluacja może służyć wielu celom. Najczęściej ewaluacja prowadzona jest dla:
•    Zbadania potrzeb np. beneficjentów
•    Określenie kierunków i celów działań
•    Poprawy przejrzystości podejmowanych działań
•    Poznawania mechanizmów wdrażania programów i projektów
•    Zwiększenie skuteczności i efektywności programów/projektów
•    Wspomagania procesu podejmowania decyzji
•    Identyfikowania słabych i mocnych stron interwencji
•    Sygnalizowania pojawiających się problemów
•    Określania stopnia zgodności z przyjętymi założeniami
•    Zwiększania profesjonalizmu świadczonych usług
•    Pogłębianie odpowiedzialności za program/projekt
•    Demokratyzacji procesu zarządzania

Rodzaje ewaluacji
•    ex-ante (przed realizacją programu/projektu)
•    mid-term/on-going/ewaluacja bieżąca (podczas realizacji programu/projektu)
•    ex-post (po zakończeniu realizacji programu/projektu)

Ewaluacja ex-ante
•    Przeprowadzana jest przed wdrażaniem projektu/programu
•    Ocenia na ile planowana interwencja jest trafna z punktu widzenia potrzeb (sektora, beneficjentów) oraz spójna w zakresie planowanych celów i sposobów ich realizacji
•    Bada kontekst społeczny, gospodarczy, prawny
•    Służy identyfikacji potencjalnych trudności
•    Diagnozuje potrzeby i oczekiwania grupy docelowej

Ewaluacja mid-term
•    Realizowana jest mniej więcej w połowie wdrażania interwencji
•    Poddaje analizie osiągnięte na tym etapie produkty i rezultaty
•    Dokonuje pierwszej oceny jakości realizacji projektu/programu
•    Ocenia poczynione na etapie programowania założenia (cele, wskaźniki)
•    Diagnozuje kontekst realizacji przedsięwzięcia
•    Może przyczynić się do pewnych modyfikacji realizacji interwencji oraz aktualizacji przyjętych założeń








Ewaluacja ex-post
•    Przeprowadzana jest po zakończeniu realizacji projektu/programu
•    Ocenia ma ile udało się osiągnąć założone cele
•    Ocenia skuteczność i efektywność interwencji oraz jej trafność i użyteczność
•    Bada długotrwałe efekty (oddziaływanie) projektu/programu oraz ich trwałość
•    Stanowi cenne źródło informacji użytecznych przy planowaniu kolejnych interwencji

Etapy procesu ewaluacji
•    Planowanie ewaluacji
•    Projektowanie ewaluacji
•    Zbieranie i analiza danych
•    Raportowanie
•    Wykorzystanie wyników ewaluacji
Przystępując do przeprowadzania ewaluacji trzeba ją precyzyjnie zaplanować, by jak najskuteczniej wykorzystać czas i posiadane zasoby. Unika się w ten sposób również niebezpieczeństwa przeprowadzenia ewaluacji mało efektywnej, zwiększa się natomiast jej użyteczność. Im lepiej zaplanowana ewaluacja, tym większa szansa na przeprowadzenie jej w taki sposób, który dostarczy istotnych, wiarygodnych i rzetelnych informacji, odpowiadających potrzebom i zainteresowaniom jej odbiorców i użytkowników.

Kryteria ewaluacji
•    Służą wskazaniu, co w ramach prowadzonej ewaluacji będzie podlegało ocenie
•    Są pryzmatem przez który ewaluator patrzy na ewaluowane przedsięwzięcie, oceniając projekt pod kątem stopnia spełniania określonego kryterium

Najczęściej stosowane kryteria ewaluacji
•    Trafność (relevance) - kryterium to pozwala ocenić, w jakim stopniu przyjęte cele projektu odpowiadają zidentyfikowanym problemom w obszarze objętym projektem i/lub realnym potrzebom beneficjentów
•    Efektywność (efficiency) - kryterium to pozwala ocenić poziom „ekonomiczności” projektu, czyli stosunek poniesionych nakładów do uzyskanych wyników i rezultatów. Nakłady rozumiane są tu jako zasoby finansowe, ludzkie i poświęcony czas
•    Skuteczność (effectiveness) - kryterium to pozwala ocenić, do jakiego stopnia cele przedsięwzięcia zdefiniowane na etapie programowania zostały osiągnięte
•    Oddziaływanie/wpływ (impact) – kryterium to pozwala ocenić związek pomiędzy celem projektu i celami ogólnymi, tj. stopień, w jakim korzyści odniesione przez docelowych beneficjentów miały szerszy ogólny wpływ na większą liczbę ludzi w danym sektorze, regionie lub w całym kraju
•    Trwałość efektów (sustainability) – kryterium to pozwala ocenić czy pozytywne efekty projektu na poziomie celu mogą trwać po zakończeniu finansowania zewnętrznego, a także czy możliwe jest utrzymanie się wpływu tego projektu w dłuższym okresie na procesy rozwoju na poziomie sektora, regionu czy kraju
Metody zbierania danych w ewaluacji
•    Analiza dokumentów
•    Wywiady
•    Kwestionariusze ankiet
•    Obserwacja
•   
Inne metody zbierania danych użyteczne w ewaluacji
•    Analiza dostępnych danych
•    Dane z systemu monitoringu  procesu tworzenai projektu
•    Studium przypadku
•    Grupy fokusowe
•    Opinie ekspertów